Ngày 16 tháng 12 năm 2016 đức ông Martin Schlag viết lời nói đầu cho quyển Handbook of Catholic Social Teaching: A Guide for Christians in the World Today (Cẩm nang Giáo huận Xã hội Công giáo: Hướng dẫn các Ki-tô hữu trong Thế giới Ngày nay) do ngài chủ biên với lời giới thiệu của HY Peter K.A. Turkson, NXB The Catholic University of America Press ấn hành với imprimatur của đức cha phụ tá Tổng giáo phận Washington.
Handbook of Catholic Social Teaching (gọi tắt “Cẩm nang”) có cấu trúc các chương như Docat, vì cả hai đều biên soạn dựa trên quyển Compendium of the Social Doctrine of the Church (2004) cầm nặng tay và khá “hàn lâm”. Cẩm nang cập nhật một số tư tưởng trong các thông điệp xã hội Caritas in Veritate (Bác ái trong Chân lý) và Laudato Si’ và thêm 5 chủ đề đặc biệt (special topics) là đạo đức sinh học, lý thuyết về giống (gender theory), di dân, lão hoá, truyền thông và các phương tiện truyền thông xã hội.
Với tư cách tham vấn viên của Hội đồng Giáo hoàng Công lý và Hoà bình, đức ông Martin Schlag đã chứng kiến các cuộc thảo luận trong Hội đồng và liên lạc mật thiết với Hội đồng trong khi viết sách. Điều này đặc biệt quan trọng cho việc bổ sung các văn kiện mới của Tòa Thánh và các chủ đề mới mà quyển Tóm lược xuất bản năm 2004 không bàn đến. Việc thảo luận các đề tài này được đề cập trong sách dưới đề mục “special topics” (đề tài đặc biệt).
Đức HY Turkson trong Lời nói đầu gọi quyển này là catependium (gồm cate nghĩa là catechism, giáo lý thường viết dưới dạng hỏi thưa và pendium nghĩa là compendium, bản tóm lược một tác phẩm đồ sộ hay một ngành học).
Cẩm nang Giáo huấn Xã hội có cùng bố cục và cách phân chia giống quyển Tóm lược Học thuyết Xã hội Công giáo (xem bảng dưới đây):
Dẫn nhập | Một nền nhân bản toàn diện và liên đới (1-19) | Hướng đến một nền nhân bản Ki-tô giáo (Câu hỏi 1-5) |
Chương một | Kế hoạch yêu thương của Thiên Chúa đối với nhân loại (20-59) | Tình yêu: Tâm điểm của Giáo huấn Xã hội Công giáo (Câu hỏi 6-17) |
Chương hai | Sứ mệnh của Giáo Hội và học thuyết xã hội (60-104) | Giáo huấn Xã hội Công giáo là gì trong Sứ mệnh xã hội của Giáo Hội (Câu hỏi 18-45) |
Chương ba | Con người và nhân quyền (105-159) | Phẩm giá con người là cốt lõi và nền tảng của Giáo huấn Xã hội Công giáo (Câu hỏi 46-92) |
Chương bốn | Các nguyên tắc của học thuyết xã hội của Giáo Hội (106-208) | Các nguyên tắc của Giáo huấn Xã hội Công giáo (Câu hỏi 93-133) |
Chương năm | Gia đình, tế bào sống của xã hội (209-254) | Sự sống và tình yêu: Phúc âm Gia đình (Câu hỏi 134-160) |
Chương sáu | Lao động của con người (255-322) | Công việc con người, lao động và các quyền của công nhân (Câu hỏi 161-196) |
Chương bảy | Đời sống kinh tế (323-376) | Đời sống kinh tế: Phát triển, thịnh vượng và công bằng cho tất cả (Câu hỏi 197-244) |
Chương tám | Cộng đồng chính trị (377-427) | Đời sống chính trị: Hoà bình, tự do và công bằng trong xã hội (Câu hỏi 245-285) |
Chương chín | Cộng đồng quốc tế (428-450) | Một thế giới, một nhân loại: Cộng đồng quốc tế (Câu hỏi 286-297) |
Chương mười | Bảo vệ môi trường (451-487) | Bảo vệ môi trường (Câu hỏi 298-333) |
Chương mười một | Cổ vũ hoà bình (488-520) | Cổ vũ nền hòa bình công chính (Câu hỏi 334-353) |
Chương mười hai | Học thuyết xã hội và hoạt động của Giáo Hội (521-574) | Chuyển đổi nền văn hóa (Câu hỏi 354-379) |
Kết luận
| Vì một nền văn minh tình yêu (575-583) |
Đến đây xin mời quý anh chị em yêu mến giáo huấn xã hội của Giáo hội đọc lời lời giới thiệu của vị hồng y đứng đầu Bộ Thăng tiến Nền nhân bản Toàn diện. Có lẽ không ai viết lời giới thiệu Cẩm nang hay và sâu sắc cho bằng Peter K.A. Turkson, vị hồng y người Ghana kế nhiệm và, giống như đấng Đáng kính Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Thuận, được xem là một “papabile”, người có khả năng là một ứng viên Giáo hoàng.
Lời nói đầu quyển Cẩm nang Giáo huấn Xã hội Công giáo
“Ai không yêu thương người anh em mà họ trông thấy, thì không thể yêu mến Thiên Chúa mà họ không trông thấy” (1 Gioan 4,20). Cốt lõi đức tin của chúng ta là hai mệnh lệnh của Giới Răn Trọng Nhất (Matthêu 22, 35-40 và Máccô 12, 28-34) kết nối mật thiết không tách rời nhau. Tin mà không có lòng mến là vô hồn: “Đức tin không có hành động thì quả là đức tin chết” (Giacôbê 2, 17). Và có lẽ giáo huấn hùng hồn nhất Đức Giêsu từng đưa ra vẫn là dụ ngôn Người Samari Tốt lành (Luca 10, 25-37).
Ta được truyền cảm hứng, được đánh động, nhưng ta sẽ làm gì? Làm thế nào có thể ứng đáp tốt nhất?
Từ kinh nghiệm đức tin của cộng đồng Hội Thánh tuôn chảy những âm hưởng xã hội của Kinh thánh, của Phúc Âm. Qua các thời đại, được truyền cảm hứng từ đức tin và đức mến các người nam nữ thánh thiện, các giáo phận, các phong trào trong Hội Thánh và các hội dòng tu trì đã thực hiện mọi hình thức phục vụ người nghèo và người cơ nhỡ, bao gồm các tù nhân và người tị nạn, người bệnh và những người đang hấp hối, khách hành hương, người nô lệ và nhiều người khác.
Bằng phương thế này, Thánh Gioan Phaolô II nhấn mạnh: “Kitô giáo phải được thể hiện trong cuộc sống hàng ngày và định hướng việc canh tân thực tại xã hội. Trách nhiệm của nhân loại và của người Kitô hữu cần được thực hiện tại những nơi này: trong gia đình và trong Hội Thánh, trong công việc và trong chính trị”.
Trong kỷ nguyên hiện đại, Giáo hoàng Lêô XIII là người đầu tiên chính thức khai mở Giáo huấn Xã hội Công giáo, điều này giúp cho đức tin và truyền thống của ta có liên quan đến những hoàn cảnh thay đổi và đầy thách thức của xã hội hiện đại.
Là ngôn ngữ của đức-tin-trong-hành-động, của suy tư và lý trí, bắt nguồn trong Kinh Thánh và trong đối thoại với các khoa học nhân văn, giáo huấn xã hội của Hội Thánh đưa ra những hướng dẫn đáng tin cậy, được xây dựng trên nền tảng suy tư và minh triết thực tiễn, tích lũy qua nhiều thế kỷ. Cuộc sống của những người nam người nữ đã cung cấp cho thế giới nhiều mẫu gương thực tế về tình yêu Kitô giáo. Các mục tử và các nhà thần học đã đưa ra những ý tưởng và lời khuyên về bản chất của mối tương giao Kitô giáo trong đời sống xã hội. Trong nhiều thế kỷ, Hội Thánh đã phải giải quyết nhiều vấn đề cấp bách: quyền của người lao động, các tệ nạn của chế độ toàn trị, việc coi thường phẩm giá và quyền con người trên diện rộng, sự tấn công của mô hình kỹ trị, các cuộc khủng hoảng kinh tế và tài chính, sự hủy hoại môi trường thiên nhiên, nạn buôn người và di cư cưỡng bách, và biết bao vấn đề khác.
Quyển Tóm lược Học thuyết Xã hội của Hội Thánh bàn luận nhiều vấn đề như thế, và điều này làm cho quyển Tóm lược trở thành một tài liệu tham khảo rất hữu ích cho bất cứ ai muốn biết sứ điệp xã hội Kitô giáo. Tuy nhiên, vì độ dài của sách và sự phức tạp không thể tránh khỏi của một số đoạn văn, những người bắt đầu tìm hiểu về học thuyết xã hội của Hội Thánh có thể cảm thấy sợ. Thêm vào đó, kể từ khi sách ra mắt năm 2004, đã có những thông điệp mới và các tài liệu khác xứng đáng có chỗ trong bất kỳ bản tóm lược nào về giáo huấn xã hội của Giáo hội. Điều này phản ánh thực tế rằng các chủ đề và thách thức mới liên tục xuất hiện và đòi hỏi một câu trả lời bắt nguồn từ đức tin.
Do đó, tôi vui mừng thấy Giáo sư Martin Schlag xuất bản cuốn Cẩm nang Giáo huấn Xã hội Công giáo này. Đó là một catependium theo nghĩa là cẩm nang tóm tắt quyển Tóm lược trong khi vẫn giữ được toàn bộ nội dung của quyển Tóm lược và áp dụng cách tiếp cận hỏi-đáp trong việc dạy giáo lý vốn tỏ ra rất hiệu quả. Điều này giúp phần trình bày trở nên thân thiện và dễ tiếp cận cho các người trẻ cũng như các người khác.
Là nhà tư vấn cho Hội đồng Giáo hoàng về Công lý và Hòa bình, Đức ông Martin Schlag đã chứng kiến một số cuộc tranh luận trong hội đồng của chúng tôi và vẫn giữ liên lạc mật thiết với chúng tôi trong khi viết cuốn sách. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các tài liệu mới và các chủ đề mới mà quyển Tóm lược 2004 đã không bàn tới. Các bàn luận về những điều này nằm trong “các chủ đề đặc biệt”.
Tôi hy vọng catependium này sẽ được tiếp nhận rộng rãi và đến với nhiều người trên khắp thế giới. Tuy nhiên, quan trọng nhất, tôi hy vọng và cầu nguyện rằng nội dung của nó sẽ lay động nhiều trái tim để đáp lại những khuấy động của Chúa Thánh Thần, và mở lòng chúng ta trước các nhu cầu của các anh chị em của chúng ta và của Trái Đất, ngôi nhà chung của chúng ta.
Đan Quang Tâm