Camera giám sát tại Quảng trường Thiên an môn (Ảnh: Louis Constant)
Washington, ngày 22 tháng 7 năm 2020:
Trung Quốc đang sử dụng công nghệ tiên tiến để giám sát các cuộc tụ họp tôn giáo công khai lẫn riêng tư, theo lời các nhân chứng tại phiên điều trần liên bang hôm thứ Tư.
“Khi các bộ xử lý, cảm biến và máy ghi hình giá rẻ phát triển một cách vượt bậc, mức độ đời sống tôn giáo mà Đảng Cộng Sản Trung Quốc (ĐCSTQ) có thể giám sát càng được bành trướng rõ rệt”, ông Chris Meserole, phó giám đốc Sáng kiến Trí tuệ Nhân tạo và Sáng kiến Công nghệ Mới nổi tại Viện Brookings phát biểu, trong một phiên điều trần của Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ (USCIRF) hôm thứ Tư.
Phiên điều trần trực tuyến được tổ chức bởi USCIRF – một ủy ban liên bang lưỡng đảng tư vấn cho Chính phủ Hoa Kỳ về các vấn đề tự do tôn giáo quốc tế – tập trung vào vấn đề “giám sát công nghệ đối với tôn giáo tại Trung Quốc.”
Trung Quốc hiện đang phải đối mặt với sự giám sát quốc tế ngày càng tăng trong vấn đề đối xử với người Ngô Duy Nhĩ bao gồm phần lớn là người Hồi giáo, ở tỉnh Tân Cương xa xôi phía tây bắc của quốc gia này. Có khoảng 900.000 đến 1,8 triệu người Ngô Duy Nhĩ, người sắc tộc Kazakhs, người Kyrgyz và các nhóm thiểu số Hồi giáo khác đang hoặc đã bị giam giữ trong hơn 1.300 trại tập trung, theo nhiều báo cáo cho biết. Các nạn nhân sống sót và gia đình của họ kể lại rằng trong những trại tập trung này họ đã bị tra tấn cách tàn bạo, bị nhồi sọ, triệt sản và lao động cưỡng bức, cùng với các hành vi ngược đãi khác.
Chính quyền khu vực cũng đã buộc nhiều phụ nữ Ngô Duy Nhĩ phải phá thai, cấy vòng tránh thai và thực hiện các biện pháp tránh thai khác, và triệt sản theo cách mà một chuyên gia gọi là “một cuộc diệt chủng tiệm tiến và đau đớn”.
Trong khi đó, người dân Ngô Duy Nhĩ bên ngoài các trại đã phải chịu một hệ thống giám sát hàng loạt và chính sách dự đoán, trong đó các hoạt động tôn giáo của người Hồi giáo bị điều chỉnh hoặc bị cấm, chẳng hạn nghi thức ăn chay trong tháng Ramadan (tháng Ramadan là tháng thứ chín theo lịch âm của người Hồi giáo).
Những người ủng hộ nhân quyền gọi toàn bộ những hành vi ngược đãi đối với người Ngô Duy Nhĩ này là “tội ác chống lại loài người.”
Đầu tháng 7, Hoa Kỳ đã trừng phạt một số quan chức Trung Quốc chịu trách nhiệm về các hành vi vi phạm nhân quyền nghiêm trọng trong khu vực.
Hôm thứ Năm, các ủy viên của USCIRF và các nhân chứng khách mời trong phiên điều trần đã mô phỏng việc sử dụng công nghệ kỹ thuật số phức tạp của Đảng Cộng sản Trung Quốc để theo dõi hoạt động tôn giáo.
Ông Meserole cho biết, ở Tân Cương, ĐCSTQ đang sử dụng dữ liệu vị trí trên điện thoại thông minh và các phương tiện vận chuyển, nhật ký các điểm dừng, công nghệ nhận dạng khuôn mặt và nguồn dữ liệu video từ xe buýt và máy bay không người lái để nhận dạng những người Hồi giáo “được định vị” đang tham gia cùng một cuộc họp tôn giáo bí mật.
Ông nói, các công ty Trung Quốc đã phát triển phần mềm để nhận dạng các biểu tượng tôn giáo và cảnh báo các cơ quan chức năng về sự hiện diện của một người Hồi giáo Ngô Duy Nhĩ hoặc Phật tử Tây Tạng. Hình thức giám sát này đang xảy ra trên khắp đất nước Trung Quốc.
Nhà nước đang giám sát việc nhắn tin và phát biểu trên điện thoại thông minh thông qua phần mềm theo dõi âm thanh, video và văn bản được lưu trữ trên điện thoại. Nhiều người đã bị giam giữ vì soạn thảo những tin nhắn trích từ kinh Koran, ông Meserole bổ sung.
ĐCSTQ cũng đồng thời sử dụng đại dịch COVID-19 để thúc đẩy việc giám sát như một giải pháp y tế công cộng.
Theo lời nhân chứng Sheena Greitens, giáo sư về các vấn đề cộng đồng tại Đại học Texas ở thành phố Austin (Hoa Kỳ), các quan chức Trung Quốc đã gọi các nhà bất đồng chính kiến tôn giáo là có “vi-rút chính trị.”
Cô nhận xét: “Lối suy luận đó có ngụ ý chính trị quan trọng”, bởi nó tiết lộ rằng ĐCSTQ đang “nhắm đến và xét xử với công dân trước khi họ thể hiện các triệu chứng của hành vi có vấn đề”. “Và đó là lý luận làm cơ sở cho việc cải tạo bắt buộc đối với hàng loạt các công dân vô tội ở Tân Cương và những nơi khác.”
Phó chủ tịch của USCRIF, ông Tony Perkins cho biết, các công ty Intel và Nvidia của Hoa kỳ đã sản xuất “các bộ xử lý và cảm biến tiên tiến” hiện đang được sử dụng trong qui trình giám sát của Trung Quốc.
“Theo các báo cáo đáng tin cậy, cả hai công ty này đã bán các bộ phận linh kiện quan trọng cho Hikvision, một công ty có hợp đồng béo bở được thuê để thiết lập camera giám sát cho các trại tập trung ở Tân Cương,” ông Perkins nói.
“Chúng tôi cũng có một lý do để chắc chắn rằng những thành quả đổi mới mà Hoa kỳ đã đạt được sẽ không bị biến dạng để phục vụ cho một thế giới đầy tuyệt vọng”, ông phát biểu hôm thứ Tư.
Ông Cordell Hull, thứ trưởng đặc trách trong ngành công nghiệp và an ninh tại Bộ Thương mại đã chứng thực rằng, “theo kinh nghiệm cá nhân” của mình, ông chưa từng biết đến một công ty Hoa Kỳ nào cố tình đáp ứng cho các nỗ lực giám sát của Trung Quốc.
Tuy nhiên, ủy viên Gary Bauer lo ngại rằng một số các công ty của Hoa kỳ đang đi theo cách tiếp cận kiểu “ngu si hưởng thái bình,” bằng chứng là có nhiều “báo cáo lặp đi lặp lại” cho thấy các công ty của Hoa kỳ cung cấp các sản phẩm được sản xuất tại các nhà máy lao động nô lệ của Trung Quốc.
Lâm Phương (theo CNA)